เงินเฟียต คืออะไร? และทำไมมูลค่าถึงเปลี่ยนแปลงไป?

เงินเฟียต (Fiat Money) มีบทบาทสำคัญในระบบเศรษฐกิจโลก แตกต่างจากทองคำหรือสินทรัพย์ที่จับต้องได้อื่น ๆ เพราะมูลค่าของเงินเฟียตไม่ได้มีหลักประกันด้วยสินทรัพย์ทางกายภาพใด ๆ แต่ขึ้นอยู่กับความไว้วางใจและอำนาจของรัฐบาลที่ออกเงินนั้น

ดังนั้น มูลค่าของเงินเฟียตจึงอาจมีการเปลี่ยนแปลงอย่างมีนัยสำคัญ เนื่องจากปัจจัยทางเศรษฐกิจ การเมือง และจิตวิทยาต่าง ๆ

ในบทความนี้ เราจะอธิบายถึงปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อมูลค่าของเงินเฟียต วิธีที่การเปลี่ยนแปลงเหล่านี้ส่งผลต่อเศรษฐกิจและนักลงทุน รวมถึงวิธีที่คุณสามารถปกป้องความมั่งคั่งของคุณในช่วงที่ค่าเงินมีความผันผวน

เงินเฟียต คืออะไร?

เงินเฟียต คือสกุลเงินที่ออกโดยรัฐบาล ซึ่งไม่มีมูลค่าภายในตัวเองและไม่ได้รับการค้ำประกันด้วยสินทรัพย์ทางกายภาพ เช่น ทองคำหรือเงิน มูลค่าของมันขึ้นอยู่กับความไว้วางใจที่บุคคลและสถาบันต่าง ๆ มีต่อรัฐบาลผู้ออกสกุลเงินนั้น

ตัวอย่างของสกุลเงินเฟียต ได้แก่:

• ดอลลาร์สหรัฐ (USD)

• ยูโร (EUR)

• เยนของญี่ปุ่น (JPY)

• รูปีอินเดีย (INR)

• ปอนด์อังกฤษ (GBP)

สกุลเงินเฟียตเป็นที่นิยมในระบบการเงินทั่วโลก เพราะช่วยให้รัฐบาลมีความยืดหยุ่นในการบริหารจัดการเศรษฐกิจและดำเนินนโยบายการเงินได้อย่างมีประสิทธิภาพ

เงินเฟียตแตกต่างจากเงินสินค้าโภคภัณฑ์อย่างไร?

10 ปัจจัยที่ทำให้มูลค่าของเงินเฟียตเปลี่ยนแปลงไป

1. นโยบายการเงินของธนาคารกลาง

ธนาคารกลาง เช่น ธนาคารกลางสหรัฐ (Fed) ธนาคารกลางยุโรป (ECB) และธนาคารกลางอินเดีย (RBI) ควบคุมอุปทานเงินและมีอิทธิพลต่อมูลค่าสกุลเงินผ่านเครื่องมือทางนโยบายการเงิน:

• มาตการผ่อนคลายเชิงปริมาณ (เพิ่มอุปทาน → ลดมูลค่า)

• มาตการเข้มงวดหรือลดปริมาณเงิน (ลดอุปทาน → เพิ่มมูลค่า)

• การดำเนินการตลาดเปิด

ตัวอย่าง: เมื่อ Fed เพิ่มปริมาณเงินในระบบ มูลค่าของดอลลาร์จะลดลง ทำให้กำลังซื้อของดอลลาร์อ่อนค่าลง

2. เงินเฟ้อและเงินฝืด

เงินเฟ้อจะทำให้กำลังซื้อของเงินตราเฟียตลดลง ในขณะที่เงินฝืดจะทำให้กำลังซื้อเพิ่มขึ้น

• เงินเฟ้อสูง: มูลค่าของเงินตราลดลง

• เงินฝืด: มูลค่าเงินตราเพิ่มขึ้น แต่บางครั้งอาจบ่งบอกถึงเศรษฐกิจที่อ่อนแอ

ตัวอย่าง : ในประเทศเช่นเวเนซุเอลาหรือซิมบับเว ภาวะเงินเฟ้อทำให้มูลค่าสกุลเงินของประเทศลดลง

3. อัตราดอกเบี้ย

อัตราดอกเบี้ยมีผลโดยตรงต่อมูลค่าของสกุลเงิน เนื่องจากส่งผลต่อการไหลของเงินทุน:

• อัตราดอกเบี้ยสูง จะดึงดูดเงินทุนจากต่างประเทศ → ความต้องการสกุลเงินเพิ่มขึ้น → สกุลเงินแข็งค่าขึ้น

• อัตราดอกเบี้ยต่ำ อาจทำให้เงินทุนไหลออก → ความต้องการลดลง → สกุลเงินอ่อนค่าลง

ตัวอย่าง : หากสหรัฐฯ ปรับขึ้นอัตราดอกเบี้ย ในขณะที่ญี่ปุ่นยังคงอัตราดอกเบี้ยต่ำ ดอลลาร์มักจะแข็งค่าขึ้นเมื่อเทียบกับเงินเยน

4. หนี้สาธารณะและนโยบายการคลัง

ประเทศที่มีหนี้สาธารณะสูงจะถูกมองว่ามีความเสี่ยง ซึ่งสามารถ:

• ลดความเชื่อมั่นของนักลงทุน

• ส่งผลให้มีการคาดการณ์อัตราเงินเฟ้อที่สูงขึ้น

• กดดันธนาคารกลางให้พิมพ์เงินมากขึ้น

• การขาดดุลการคลัง (เมื่อรายจ่าย > รายรับ) อาจนำไปสู่การลดค่าเงินได้เช่นกัน

ตัวอย่าง : ในช่วงที่รัฐบาลกู้ยืมเงินจำนวนมาก ตลาดอาจลดค่าเงินของประเทศลงเพื่อรับมือกับความเครียดทางเศรษฐกิจในอนาคต

5. อุปทานและอุปสงค์

เหมือนกับสินทรัพย์ทั่วไป อุปสงค์และอุปทานของสกุลเงินจะส่งผลต่อมูลค่าของมัน:

• หากมีอุปทานมากกว่าอุปสงค์: ค่าสกุลเงินจะอ่อนค่าลง

• หากมีอุปสงค์มากกว่าอุปทาน: ค่าสกุลเงินจะแข็งค่าขึ้น

ปัจจัยต่างๆ เช่น การนำเข้า การส่งออก การโอนเงิน และการไหลเข้าของการลงทุนมีอิทธิพลต่อความสมดุลนี้

6. ความมั่นคงทางการเมืองและความเชื่อมั่น

นักลงทุนมักหลีกเลี่ยงประเทศที่มีความไม่สงบทางการเมือง, การทุจริต หรือความไม่แน่นอน รัฐบาลที่มั่นคงซึ่งบังคับใช้สัญญาและสนับสนุนการเติบโตทางเศรษฐกิจ จะช่วยเพิ่มความเชื่อมั่นของนักลงทุน

เหตุการณ์ที่ทำให้ความเชื่อมั่นลดลง :

• การเลือกตั้งที่ผลยังไม่ชัดเจน

• การรัฐประหาร

• การเปลี่ยนแปลงนโยบายอย่างกะทันหัน

• ความตึงเครียดทางภูมิรัฐศาสตร์

ตัวอย่าง : Brexit สร้างความผันผวนอย่างมากต่อปอนด์อังกฤษ เนื่องจากความไม่แน่นอนเกี่ยวกับการค้าและการปกครอง

7. ดุลการค้าและการขาดดุลบัญชีเดินสะพัด

หากประเทศใดมุ่งเน้นที่การนำเข้ามากกว่าการส่งออก ประเทศนั้นจะทำให้เกิดการขาดดุลบัญชีเดินสะพัด ซึ่งจะทำให้สกุลเงินของประเทศอ่อนค่าลงได้

• ดุลการค้าเกินดุล (ส่งออกมากกว่านำเข้า): ค่าเงินแข็งค่าขึ้น

• ดุลการค้าขาดดุล (นำเข้ามากกว่าส่งออก): ค่าเงินอ่อนค่าลง

ตัวอย่าง : ประเทศที่ต้องพึ่งพาการนำเข้าน้ำมันเป็นอย่างมากอาจประสบกับค่าเงินที่อ่อนค่าลงเมื่อราคาน้ำมันสูงขึ้น

8. ตลาดแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ (Foreign Exchange Markets)

ตลาด FX ซึ่งเป็นตลาดที่ใช้แลกเปลี่ยนสกุลเงินนั้นมีสภาพคล่องสูงและมีการเก็งกำไรสูง ความรู้สึกของตลาด การเผยแพร่ข่าวสาร และกิจกรรมของสถาบันต่างๆ สามารถผลักดันให้ราคาผันผวนได้

• คู่สกุลเงินได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ทั้งในประเทศและระหว่างประเทศ

• เดย์เทรดเดอร์และกองทุนเฮดจ์ฟันด์เคลื่อนย้ายเงินหลายพันล้านดอลลาร์ ส่งผลต่อมูลค่าค่าเงินในระยะสั้น

9. การเก็งกำไรและความเชื่อมั่นของนักลงทุน

ถ้านักเทรดเชื่อว่าค่าเงินจะอ่อนค่าลงเนื่องจากอัตราเงินเฟ้อที่จะเกิดขึ้น การลดอัตราดอกเบี้ย หรือการเติบโตทางเศรษฐกิจที่ไม่ดี พวกเขาอาจขายค่าเงินนั้นล่วงหน้า ซึ่งจะทำให้มูลค่าของค่าเงินลดลง

ตัวอย่าง: ข่าวลือเกี่ยวกับการคว่ำบาตรหรือสงครามที่อาจเกิดขึ้น อาจทำให้นักเก็งกำไรขายชอร์ตค่าเงินของประเทศนั้น ๆ

10. สภาพเศรษฐกิจโลก

ภาวะเศรษฐกิจถดถอยหรือวิกฤตการณ์ทางการเงิน ไม่ว่าจะเป็นในระดับท้องถิ่นหรือระดับโลก สามารถส่งผลต่อมูลค่าของค่าเงิน นักลงทุนมักจะย้ายเงินไปยังสกุลเงินที่ถือเป็น “ที่ปลอดภัย” เช่น ดอลลาร์สหรัฐ หรือฟรังก์สวิสในช่วงที่เกิดความวุ่นวาย

• เศรษฐกิจเฟื่องฟู: ค่าเงินแข็งค่า

• เศรษฐกิจถดถอย: ค่าเงินอ่อนค่า

• สภาวะความเสี่ยงลดลง (Risk-off): เพิ่มความต้องการสินทรัพย์ปลอดภัย

ตัวอย่างเหตุการณ์จริง

1. วิกฤตการณ์การเงินโลกปี 2008

รัฐบาลสหรัฐฯ พิมพ์เงินจำนวนหลายล้านล้านดอลลาร์ผ่านมาตรการผ่อนคลายเชิงปริมาณ (Quantitative Easing) ทำให้ค่าเงินดอลลาร์อ่อนค่าลงชั่วคราว แต่เนื่องจากความตื่นตระหนกทั่วโลก ดอลลาร์ยังคงถูกมองว่าเป็นสกุลเงินปลอดภัย (Safe Haven)

2. ภาวะเงินเฟ้อของเวเนซุเอลา

จากการบริหารจัดการที่ผิดพลาด การพิมพ์เงินเกินจำเป็น และรายได้จากน้ำมันที่ลดลง ทำให้สกุลเงินโบลิวาร์ของเวเนซุเอลาสูญเสียมูลค่าแทบทั้งหมด

3. เบร็กซิตและปอนด์สเตอร์ลิง

เมื่อสหราชอาณาจักรลงมติออกจากสหภาพยุโรปในปี 2016 ค่าเงินปอนด์สเตอร์ลิงลดลงเกือบ 10% ในวันเดียว เนื่องจากความไม่แน่นอนและความกลัวผลกระทบทางเศรษฐกิจ

4. การล่มสลายของลิราตุรกี

การแทรกแซงทางการเมืองในการกำหนดนโยบายการเงินและอัตราเงินเฟ้อสูง ส่งผลให้ค่าเงินลิราตุรกีลดลงอย่างมีนัยสำคัญระหว่างปี 2020 ถึง 2023

ผลกระทบของการลดค่าของสกุลเงินต่อผู้ลงทุน

สำหรับนักลงทุน :

• นักลงทุนต่างชาติจะขาดทุนเมื่อต้องแปลงกำไรกลับเป็นสกุลเงินที่แข็งค่ากว่า

• หุ้นและพันธบัตรที่มีค่าเป็นสกุลเงินท้องถิ่นอาจลดมูลค่า

• ทองคำอาจช่วยป้องกันความเสี่ยงจากการลดค่าเงินได

วิธีป้องกันความเสี่ยงจากการลดค่าของสกุลเงิน Fiat

มีหลายวิธีในการปกป้องพอร์ตลงทุนของคุณจากความเสี่ยงของการลดค่าของสกุลเงิน Fiat ได้แก่:

1. กระจายการลงทุนไปยังสกุลเงินต่างประเทศ

ถือสกุลเงินหลากหลายเพื่อลดความเสี่ยงจากการลดค่าของสกุลเงินท้องถิ่น

2. ลงทุนในสินค้าโภคภัณฑ์

ทองคำ เงิน น้ำมัน และสินค้าโภคภัณฑ์ทางการเกษตร มักจะรักษามูลค่าไว้เมื่อเงินเฟียตอ่อนค่าลง

3. ซื้อหลักทรัพย์ที่ป้องกันเงินเฟ้อ

TIPS (Treasury Inflation-Protected Securities) ได้รับการออกแบบให้เพิ่มขึ้นตามอัตราเงินเฟ้อ

4. ใช้กลยุทธ์ป้องกันความเสี่ยงในตลาดแลกเปลี่ยนเงินตราต่างประเทศ (Forex)

เครื่องมืออย่างสัญญาฟิวเจอร์ส ออปชัน และสวอป สามารถล็อกอัตราแลกเปลี่ยนได้

บทสรุป

โดยสรุปแล้ว เงินเฟียต คือ สกุลเงินที่ออกโดยรัฐบาล และไม่มีมูลค่าภายในตัวเอง ซึ่งมีความสำคัญต่อเศรษฐกิจยุคใหม่ แต่คุณค่าของสกุลเงินนั้นยังห่างไกลจากความคงที่ ธนาคารกลาง อัตราเงินเฟ้อ ระดับหนี้ การค้าโลก และอารมณ์ของตลาด ล้วนส่งผลต่อความแข็งแกร่งของสกุลเงิน

เนื่องจากความผันผวนของเงินเฟียตมีมากขึ้นในปี 2020 การทำความเข้าใจปัจจัยต่างๆ เหล่านี้จะช่วยพัฒนาความรู้ทางการเงิน เนื่องจากกลยุทธ์การป้องกันความเสี่ยงจะมีความสำคัญมากกว่าที่เคย

คำเตือน: เอกสารนี้จัดทำขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ในการให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น และไม่มีวัตถุประสงค์เพื่อเป็นคำแนะนำทางการเงิน การลงทุน หรือคำแนะนำอื่นใดที่ควรอ้างอิง (และไม่ควรพิจารณาว่าเป็นคำแนะนำ) ความคิดเห็นใดๆ ในเอกสารนี้ไม่ถือเป็นคำแนะนำของ EBC หรือผู้เขียนว่ากลยุทธ์การลงทุน หลักทรัพย์ ธุรกรรม หรือการลงทุนใดๆ เหมาะสมกับบุคคลใดบุคคลหนึ่งโดยเฉพาะ